Home > Onderwijs begrippen > Onderpresteren

Wat is onderpresteren?

Onderpresteren houdt in dat een leerling structureel onder zijn of haar cognitieve niveau presteert. De schoolresultaten blijven achter bij wat verwacht mag worden op basis van bijvoorbeeld een IQ-test, eerdere prestaties of observaties van leerkrachten. Onderpresteren kan zowel tijdelijk als langdurig zijn en komt voor op alle onderwijsniveaus.

Het herkennen van onderpresteren is van groot belang. Als het niet tijdig wordt opgemerkt, kan dit leiden tot demotivatie, leerachterstanden en verlies van zelfvertrouwen. Vroegtijdige signalering en gerichte begeleiding zijn essentieel om het leerpotentieel van de leerling weer aan te spreken.

Mogelijke oorzaken van onderpresteren

Onderpresteren is meestal het gevolg van een combinatie van factoren. Veelvoorkomende oorzaken zijn:

  • Gebrek aan uitdaging of onvoldoende aansluiting bij de leerbehoefte
  • Negatief zelfbeeld of faalangst
  • Beperkte motivatie of ineffectieve leerstrategieën
  • Sociaal-emotionele problemen of stressfactoren buiten school
  • Mismatch tussen leerstijl en didactiek van de leerkracht

Bij (hoog)begaafde leerlingen komt onderpresteren relatief vaak voor, vooral wanneer hun potentieel niet wordt herkend of benut.

Hoe herken je onderpresteren in de klas?

Onderpresteren is soms lastig te herkennen, omdat deze leerlingen niet altijd opvallen. Signalen kunnen zijn:

  • Afname van leerresultaten of onder het gemiddelde presteren
  • Weinig inzet of het bewust vermijden van uitdaging
  • Verveling of storend gedrag uit frustratie
  • Weinig zelfvertrouwen of onverschillige houding

Effectieve signalering vraagt om een combinatie van toetsgegevens, observaties en gesprekken met leerling en ouders. Leerkrachtvaardigheden zoals pedagogische sensitiviteit en open communicatie spelen hierbij een centrale rol.

Aanpak van onderpresteren: hoe help je de leerling vooruit?

De sleutel tot verbetering ligt in het herstellen van motivatie, zelfvertrouwen en