Home > Onderwijs begrippen > Pesten

Pesten

Wat is pesten?

Pesten is het herhaaldelijk en opzettelijk kwetsen, vernederen, buitensluiten of bedreigen van een leerling, door één persoon of door een groep. Het gedrag is structureel en gericht op het schaden van een ander, en onderscheidt zich daarmee van plagen of incidentele ruzies. Pesten kan verschillende vormen aannemen: fysiek (duwen, slaan), verbaal (schelden, uitlachen), psychologisch (negeren, roddelen) en digitaal — ook wel cyberpesten genoemd.

Waarom is het signaleren van pesten belangrijk?

Pestgedrag kan ernstige gevolgen hebben voor slachtoffers: van verlies aan zelfvertrouwen en sociale angst tot verminderde schoolprestaties en schooluitval. De psychologische schade is vaak onzichtbaar en wordt niet altijd gemeld. Daarom is vroegtijdig signaleren van pesten van groot belang. Ook daders en omstanders verdienen aandacht, omdat zij vaak onderdeel zijn van de groepsdynamiek waarin pesten ontstaat of in stand blijft.

De rol van school bij het voorkomen van pesten

Scholen hebben een centrale rol in het tegengaan van pesten. Dit begint bij het creëren van een veilig schoolklimaat waarin respect, inclusie en sociale veiligheid centraal staan. Effectieve anti-pestaanpakken bestaan uit:

• duidelijke gedragsregels en schoolbreed beleid tegen pesten;
• preventieve programma’s gericht op sociaal-emotionele ontwikkeling;
• training van personeel in het herkennen en aanpakken van pestgedrag;
• een actieve rol voor de vertrouwenspersoon of contactpersoon binnen de school.

Hoe herken je pesten?

Pesten speelt zich vaak af buiten het zicht van volwassenen. Let op signalen zoals teruggetrokken gedrag, plotselinge afname van schoolprestaties, angst om naar school te gaan of lichamelijke klachten zonder duidelijke oorzaak. Ook sociale uitsluiting of online haatberichten kunnen wijzen op pestgedrag. Het is belangrijk om deze signalen serieus te nemen en in gesprek te gaan met alle betrokkenen.

Wat werkt bij het stoppen van pesten?

Een structurele aanpak is essentieel. Dat betekent: niet alleen reageren op incidenten, maar bouwen aan een preventieve cultuur waarin pesten geen kans krijgt. Samenwerking met ouders, leerlingen en het hele team is hierin cruciaal. Programma’s zoals De Vreedzame School of KiVa kunnen hierbij ondersteuning bieden.