Wat is het leerproces?
Het leerproces is het geheel van cognitieve, emotionele en sociale activiteiten waarmee leerlingen nieuwe kennis, vaardigheden of inzichten verwerven. In het onderwijs vormt het leerproces de kern van alle didactische keuzes. Het is geen lineair traject, maar een dynamisch proces dat beïnvloed wordt door onder meer motivatie, voorkennis en de werking van het brein.
Fasen binnen het leerproces
Een effectief leerproces bestaat meestal uit de volgende fasen:
Deze fasen kunnen cyclisch verlopen en verschillen per leerling en per vakgebied.
Het brein en leren
Tijdens het leerproces legt het brein verbindingen aan tussen bestaande en nieuwe informatie. Hierbij speelt het werkgeheugen een centrale rol. Om overbelasting te voorkomen is het belangrijk rekening te houden met cognitieve belasting. Herhaling, visualisatie en betekenisvolle contexten helpen bij het verankeren van kennis in het langetermijngeheugen.
Factoren die het leerproces beïnvloeden
Naast didactische kwaliteit spelen ook motivatie, emotionele intelligentie en leeromgeving een rol. Een veilige en stimulerende leeromgeving bevordert de betrokkenheid van leerlingen, evenals feedback, differentiatie en eigenaarschap. Ook neurodiverse leerlingen of leerlingen die onderpresteren vragen om een aangepaste benadering.
Ondersteunen van een effectief leerproces
Leerkrachten kunnen het leerproces versterken door heldere doelen te stellen, ruimte te geven voor zelfreflectie en strategieën aan te reiken die het leren ondersteunen. Een goed ingericht leerproces stimuleert niet alleen het leerrendement, maar ook de zelfstandigheid en motivatie van de leerling.