Groepsfasen model van Tuckman
Wat is het groepsfasen model van Tuckman?
Het groepsfasen model van Tuckman beschrijft de verschillende fasen die een groep doorloopt tijdens de ontwikkeling. Het model werd in 1965 geïntroduceerd door Bruce Tuckman en is nog steeds breed toepasbaar in het onderwijs. De vijf fasen zijn: forming, storming, norming, performing en later toegevoegd: adjourning (afscheid nemen).
De vijf fasen van groepsontwikkeling
- Forming: Oriëntatiefase waarin leerlingen elkaar aftasten en de leerkracht vooral structuur biedt.
- Storming: Periode van spanningen en conflicten waarin groepsrollen worden verdeeld.
- Norming: Er ontstaan gedeelde groepsnormen en samenwerking neemt toe.
- Performing: De groep functioneert zelfstandig en effectief – er is sprake van een sterke groepscohesie.
- Adjourning: Afscheidsfase, bijvoorbeeld bij het einde van het schooljaar of na een project.
Waarom is het model van Tuckman relevant voor docenten?
Het model helpt leerkrachten om in te spelen op groepsdynamiek en passende ondersteuning te bieden bij iedere fase. Zo kun je bijvoorbeeld extra aandacht geven aan teamvorming tijdens de forming-fase, of gedragsafspraken versterken in de storming-fase. Het model vormt een stevige basis voor effectief klassenmanagement.
Verbinding met andere groepsprocessen
Het groepsfasen model staat niet op zichzelf. Het sluit nauw aan bij:
- Groepsdynamica: de onderliggende processen binnen elke fase;
- Groepsvorming: de concrete ontwikkeling van een klasgroep;
- Groepsindeling: tactische keuzes in de samenstelling van groepen;
- Interactiepatronen: de communicatie en samenwerking tussen leerlingen.
Tips voor toepassing in de klas
- Observeer je groep en bepaal in welke fase zij zich bevindt;
- Gebruik geschikte werkvormen en gesprekken passend bij elke fase;
- Begeleid expliciet bij overgang tussen fasen (bijv. van storming naar norming);
- Houd rekening met de rolverdeling binnen de groep (groepsrollen).