Home > Onderwijs-begrippen > Intrinsieke motivatie
Wat is intrinsieke motivatie?
Intrinsieke motivatie betekent dat een leerling leert vanuit eigen interesse, nieuwsgierigheid of plezier in de taak zelf. Er is geen externe beloning of druk nodig: de motivatie komt van binnenuit. In het onderwijs is dit een belangrijke vorm van motivatie, omdat het leidt tot diepgaand leren, langdurige betrokkenheid en betere leerprestaties.
Een leerling die intrinsiek gemotiveerd is, wil bijvoorbeeld een boek lezen omdat het onderwerp hem boeit, niet omdat het moet voor een cijfer. Deze vorm van motivatie draagt bij aan zelfgestuurd leren en duurzame leerhouding.
Waarom is intrinsieke motivatie in het onderwijs belangrijk?
Leren met intrinsieke motivatie heeft meerdere voordelen. Leerlingen die gemotiveerd zijn vanuit zichzelf:
- tonen meer doorzettingsvermogen bij complexe taken,
- ervaren meer leerplezier en minder stress,
- ontwikkelen eigenaarschap over hun leerproces,
- werken actiever en met meer diepgang aan leerdoelen.
Bovendien stimuleert intrinsieke motivatie het vermogen tot levenslang leren – een belangrijke vaardigheid in de 21e eeuw.
Hoe kun je intrinsieke motivatie bij leerlingen stimuleren?
Volgens de zelfdeterminatietheorie van Deci & Ryan zijn drie psychologische basisbehoeften cruciaal voor intrinsieke motivatie: autonomie, competentie en verbondenheid. In de praktijk kun je dit op de volgende manieren toepassen:
- Autonomie: Laat leerlingen keuzes maken in opdrachten of werkvormen.
- Competentie: Zorg voor haalbare uitdagingen en geef positieve, gerichte feedback.
- Verbondenheid: Creëer een veilige leeromgeving waarin leerlingen zich gezien en gewaardeerd voelen.
- Relevantie: Koppel lesinhoud aan interesses en belevingswereld van leerlingen.
Een motiverende leeromgeving vraagt dus om doordachte didactiek en aandacht voor relatievorming.
Het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie
Extrinsieke motivatie draait om externe prikkels zoals cijfers, beloningen of sociale druk. Deze vorm van motivatie kan op korte termijn effectief zijn, maar leidt minder vaak tot langdurig leren of betrokkenheid.
Intrinsieke motivatie daarentegen is duurzaam, veerkrachtig en bevordert creativiteit, nieuwsgierigheid en zelfreflectie. Het één sluit het ander overigens niet uit: beide vormen van motivatie kunnen naast elkaar bestaan, mits in balans.
Intrinsieke motivatie als basis voor leerplezier en succes
Door te investeren in intrinsieke motivatie help je leerlingen om met plezier te leren, eigenaarschap te ontwikkelen en zelfvertrouwen op te bouwen. Dit vergroot niet alleen hun leerstrategieën, maar ook hun algemene welzijn en toekomstkansen.
Onderwijs dat inzet op motivatie vanuit binnenuit legt de basis voor betrokken, zelfstandige en nieuwsgierige leerlingen – nu én later.