Home > Onderwijs begrippen > Ontwikkelingsgebieden

Sensomotorische Ontwikkeling

Sensomotorische ontwikkeling verwijst naar de integratie van sensorische waarnemingen (zoals zicht, gehoor, tast en evenwicht) met motorische vaardigheden (bewegingen en spiercontrole). Dit proces stelt kinderen in staat om hun omgeving te verkennen, te begrijpen en erop te reageren door middel van gecoördineerde bewegingen. Het vormt de basis voor een gezonde fysieke, cognitieve en emotionele groei.

Belangrijke aspecten van sensomotorische ontwikkeling

Sensomotorische ontwikkeling is een complex samenspel van verschillende vaardigheden, waaronder:

• Grove motoriek: Grote bewegingen zoals lopen, rennen en springen, die gebruik maken van grote spiergroepen.
• Fijne motoriek: Kleinere, precieze bewegingen zoals grijpen, tekenen en knippen, waarbij kleine spieren van handen en vingers worden gebruikt.
• Evenwicht en coördinatie: Het vermogen om balans te bewaren en bewegingen nauwkeurig te controleren, cruciaal voor activiteiten zoals fietsen of balanceren.
• Zintuiglijke verwerking: Het ontvangen en begrijpen van sensorische informatie zoals geluiden, beelden, aanrakingen en zelfs interne signalen zoals honger of vermoeidheid.

De fasen van sensomotorische ontwikkeling

Jean Piaget, een invloedrijke ontwikkelingspsycholoog, beschreef de sensomotorische fase als de eerste fase van cognitieve ontwikkeling, die plaatsvindt van de geboorte tot ongeveer twee jaar oud. Deze fase omvat zes subfases:

• Reflexieve handelingen (0-1 maand): Automatische reacties zoals zuigen en grijpen.
• Primaire circulaire reacties (1-4 maanden): Herhaalde, zelfgerichte bewegingen zoals duimen zuigen.
• Secundaire circulaire reacties (4-8 maanden): Interactie met de buitenwereld, zoals speelgoed schudden om geluid te maken.
• Coördinatie van secundaire reacties (8-12 maanden): Gericht, doelbewust gedrag zoals grijpen naar een object.
• Tertiaire circulaire reacties (12-18 maanden): Experimenteren met nieuwe acties om te zien wat er gebeurt.
• Begin van mentale representaties (18-24 maanden): Ontwikkeling van symbolisch denken en het vermogen om mentale beelden te vormen.

Waarom is sensomotorische ontwikkeling belangrijk?

Een goede sensomotorische ontwikkeling is cruciaal voor de algehele groei van een kind. Het vormt de basis voor latere academische prestaties, sociale vaardigheden en zelfvertrouwen. Daarnaast helpt het bij:

• Cognitieve groei: Door exploratie en probleemoplossend denken.
• Sociale en emotionele ontwikkeling: Door beweging en spel leren kinderen zichzelf en anderen beter kennen.
• Fysieke gezondheid: Beweging draagt bij aan sterke botten, spieren en een gezond hart.

Ondersteuning van sensomotorische ontwikkeling

Ouders, leraren en opvoeders kunnen deze ontwikkeling stimuleren door kinderen toegang te geven tot een rijke, uitdagende omgeving met voldoende ruimte voor beweging, sensomotorische spelletjes en vrije ontdekking.