Home > Onderwijs begrippen
Interactiepatronen
Wat zijn interactiepatronen?
Interactiepatronen zijn terugkerende gedrags- en communicatiepatronen tussen leerlingen en/of tussen leerkracht en leerlingen. In de onderwijspraktijk geven ze inzicht in wie met wie communiceert, hoe vaak, op welke toon en met welk effect. Het herkennen van deze patronen helpt onderwijsprofessionals om constructieve samenwerking te bevorderen en sociale uitsluiting of ongewenste groepsdruk te signaleren.
Waarom zijn interactiepatronen belangrijk?
Interactiepatronen hebben directe invloed op:
Door deze patronen te begrijpen, kunnen leerkrachten actief sturen op sociale dynamiek.
Voorbeelden van interactiepatronen
- Een dominante leerling neemt steeds het woord in groepsopdrachten, terwijl anderen zwijgen.
- Een stille leerling wordt stelselmatig genegeerd bij klassikale gesprekken.
- Een groepje werkt altijd samen, anderen blijven geïsoleerd.
Hoe observeer en beïnvloed je interactiepatronen?
Het analyseren van interactiepatronen kan via:
- klassikale observatie (eventueel met hulp van een collega);
- gebruik van een sociogram om relaties visueel te maken;
- bewuste variatie in groepsindeling en samenwerkingsopdrachten;
- reflectiegesprekken met leerlingen over samenwerking en communicatie.
De rol van de leerkracht
Als leerkracht kun je interactiepatronen actief sturen door:
- gericht vragen te stellen aan minder spraakzame leerlingen;
- rollen te rouleren binnen coöperatieve werkvormen;
- feedback te geven op de kwaliteit van interactie, niet alleen op inhoud;
- rekening te houden met de groepsfase waarin je klas zich bevindt.
